lek. med. Michał Skrzypczyk, FEBU. Specjalista urolog, asystent naukowo – dydaktyczny w CMKP. Główne kierunki zainteresowań: 0peracyjne leczenie nawracających zwężeń cewki moczowej, operacyjne leczenie nietrzymania moczu u mężczyzn oraz przezcewkowe leczenie raka pęcherza moczowego.
Na zorganizowanym w dniu 13 października 2015 r. przez nasze Stowarzyszenie Sympozjum, lek. med. Michał Skrzypczyk omówił epidemiologię raka pęcherza moczowego.
Kto i dlaczego zapada na raka pęcherza moczowego?
Rak pęcherza moczowego jest dość częstym nowotworem. W 2012 roku na całym świecie rozpoznano blisko pół miliona przypadków i stwierdzono blisko 200 tys. zgonów. Większość zachorowań z tego powodu dotyka mężczyzn. Na tle Europy Polska w kwestii nowych rozpoznań plasuje się w środku stawki. Rak pęcherza moczowego jest czwartym z kolei nowotworem występującym u mężczyzn i 14 u kobiet.
Z roku na rok wzrasta i liczba zachorowań na ten nowotwór, jak i zgonów z jego powodu. W roku 2012 w Polsce rozpoznano ok. 5 tys. przypadków raka pęcherza moczowego u mężczyzn i ok. 1500 u kobiet. Obserwuje się stały trend wzrostowy zapadalności na ten nowotwór zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet – jest to więc istotny problem epidemiologiczny.
Na raka pęcherza moczowego zapadają osoby głównie w wieku podeszłym – u mężczyzn szczyt zachorowań przypada na siódmą i ósmą dekadę życia, u kobiet na ósmą i nawet dziewiątą. To będzie dla nas, lekarzy, wyzwanie z, jakim będziemy musieli się zmierzyć, bo oprócz nowotworu ludzie ci mają jeszcze po kilka innych chorób, co będzie rzutowało na nasze postępowanie – zastrzegł się dr M. Skrzypczyk.
Nieleczony rak pęcherza moczowego w wielu przypadkach jest chorobą śmiertelną. Pod względem zgonów u mężczyzn zajmuje piąte miejsce, u kobiet jest to także eksponowana pozycja w statystyce. W 2012 r. w Polsce odnotowano 3 tys. zgonów, w większości u mężczyzn. Co gorsza na terenie naszego kraju jest to trend rosnący, niestety dotyczy to głównie osób w wieku podeszłym.
Rak pęcherza moczowego to jakby dwie choroby: pierwsza dotyczy pewnej tylko warstwy pęcherza moczowego i która w większości przypadków nie jest groźna dla życia – możemy ją leczyć w sposób małoinwazyjny, z zaoszczędzeniem pęcherza moczowego. Drugi przykład dotyczy bardziej zaawansowanej postaci choroby, która wymaga poważnej operacji chirurgicznej wraz z leczeniem uzupełniającym – chemioterapii.
W zdecydowanie większości przypadków możliwe jest leczenie przezcewkowe, ale u tych chorych do końca życia będzie istniało ryzyko nawrotu choroby. Dlatego lekarze są zmuszeni do wnikliwej obserwacji w postaci badań ultrasonograficznych i innych badań, co generuje znaczne koszty. To powoduje, że rak pęcherza moczowego jest najdroższym „w utrzymaniu” nowotworem od rozpoznania do przeprowadzenia leczenia. Ze statystyk wynika, że od podjęcia leczenia tego nowotworu pięcioletnie przeżycie chorego nie jest złym wynikiem. Chorzy po radykalnej operacji przeżywają na ogół o połowę mniej.
Do czynników ryzyka zachorowania na raka pęcherza moczowego należy przede wszystkim ekspozycja na palenie papierosów, połowa przypadków zachorowalności dotyczy tego problemu, częstsze jest także u tych osób ryzyko progresji i nawrotu choroby. Istotne są także chociaż w mniejszym stopniu, uwarunkowania genetyczne, dietetyczne oraz zawodowe – te ostatnie dotyczą ok. 10 proc zachorowań. Do zapadnięcia na tę chorobę lub jej pobudzenie może przyczynić się sposób leczenia, np. chemioterapia i radioterapia – chodzi o napromienianie miednicy. W tym ostatnim przypadku zachorowanie na ten nowotwór może nastąpić średnio po upływie 8 – 12 lat od ekspozycji na napromienianie.
Czy można zapobiegać ryzyku zapadnięcia na raka pęcherza moczowego? Jest to trudne, wymaga zdyscyplinowania, a także samokontroli, a na pewno cyklicznych badań lekarskich.
Oprac. Mieczysław Kozłowski