Całkowicie refundowane zabiegi brachyterapii raka prostaty przy pomocy implantów stałych – pytania i odpowiedzi

Prof. dr hab. n. med. Janusz Skowronek, Kierownik Zakładu Brachyterapii Wielkopolskiego Centrum Onkologii

Poznań, 18.07.2015

Od 1 kwietnia 2015 roku w Zakładzie Brachyterapii Wielkopolskiego Centrum Onkologii wykonujemy bezpłatnie zabiegi wszczepienia implantów stałych pod kontrolą ultrasonografii w terapii wczesnego stadium raka prostaty. Leczenie jest całkowicie finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Nasz Zakład rozpoczął stosowanie tej metody już 18.12.2008 i może się pochwalić najdłuższym doświadczeniem w tej części Europy. Cieszymy się, że ta uznana i szeroko stosowana w świecie od ponad 30 lat metoda leczenia jest w pełni refundowana przez państwo! Zapraszamy serdecznie do Poznania, do ośrodka z wieloletnim doświadczeniem zarówno w tej metodzie jak i innych metodach brachyterapii.

Technika implantacji izotopów promieniotwórczych na stałe (implanty stałe, czasami używamy nazwy brachyterapia LDR) przynosi pacjentowi wiele korzyści. Pacjent leży w szpitalu jeden do trzech dni i w tym czasie jest przeprowadzony cały jednorazowy zabieg brachyterapii, który trwa około 1-2 godzin w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym. Pacjent opuszcza szpital najczęściej następnego dnia a w ciągu paru dni od zabiegu wraca do normalnego życia, tak więc w porównaniu z wieloma innymi metodami leczenia technika ta jest bardzo korzystna zarówno dla pacjenta jak i szpitala. Dla wielu chorych ważna jest jak najszybsza możliwość powrotu do normalnego stylu życia i do pracy. Brachyterapia przy pomocy implantów stałych umożliwia podanie wysokiej dawki promieniowania (rozłożonej w czasie) w obszarze prostaty, co wpływa na spadek ryzyka powikłań w zdrowych sąsiadujących narządach. Po zastosowaniu tej metody brachyterapii obserwuje się mniej takich powikłań jak kłopoty z utrzymaniem moczu czy impotencja. W tej grupie chorych po brachyterapii nie stosujemy żadnych innych metod leczenia.

Na stronie internetowej Prostate Cancer Treatment Research Foundation (http://www.pctrf.org/) grupującej lekarzy i naukowców różnych specjalizacji z całego świata możemy znaleźć wiele informacji przydatnych w podjęciu decyzji o metodzie leczenia. Ważne jest, że w powszechnej opinii lekarzy i naukowców brachyterapia powinna być rozważana w pierwszej kolejności w leczeniu wczesnych postaci raka prostaty, tj. w niskiej i pośredniej grupie ryzyka.

Otrzymuję liczne pytania dotyczące tej metody leczenia. Postaram się na nie odpowiedzieć.

Czy metoda brachyterapii przy pomocy implantów stałych jest całkowicie bezpłatna?
Tak, pacjent nie musi ponosić żadnych wydatków, jest ona traktowana tak jak każda inna refundowana metoda leczenia.

Kto jest kandydatem do samodzielnej brachyterapii?
Pacjenci z niskiej grupy ryzyka oraz większość z pośredniej grupy ryzyka. Grupa niskiego ryzyka oznacza chorych z poziomem PSA poniżej 10 ng/ml, wartością Gleason < 6 oraz guzem nie przekraczającym torebki prostaty. W grupie pośredniej (Gleason 7, PSA 10-20 ng/ml) też możemy zastosować samodzielną brachyterapię jeżeli tylko jeden z tych czynników jest podwyższony. W wysokiej grupie ryzyka (PSA powyżej 20 ng/ml, Gleason > 8, guz T > 3) również można zastosować brachyterapię ale w połączeniu z radioterapią z pól zewnętrznych na okolicę miednicy mniejszej.

Jakie badania są niezbędne przed kwalifikacją do brachyterapii?
Niezbędne są trzy podstawowe badania: badanie histopatologiczne z oceną wartości Gleasona, poziom PSA (najwyższy badany) oraz objętość prostaty – oceniona w badaniu USG sondą przezodbytniczą, tzw. TRUS. W przypadku pośredniej i wysokiej grupy ryzyka niezbędne jest wykonanie dodatkowo scyntygrafii kośćca oraz tomografii komputerowej miednicy mniejszej.

Jak zarejestrować się do Zakładu Brachyterapii?
Najpierw wystarczy kontakt telefoniczny (do rejestracji 61 8850557 lub do Poradni Brachyterapii 61 8850832) celem umówienia się na wizytę. Termin wizyty jest uzgadniany razem z pacjentem.

Czy pacjent jest bezpieczny dla bliskich po brachyterapii, czy promieniuje na zewnątrz?
Wielu pacjentów zaniepokojonych jest tym, czy wszczepione implanty stałe są niebezpieczne dla rodziny i przyjaciół. Pomimo, iż są one radioaktywne nie stwarzają zagrożenia. Jedną z zalet zastosowania ziaren z promieniotwórczym izotopem jest pochłanianie promieniowania wewnątrz prostaty. Na zewnątrz ciała nie stwierdza się promieniowania w momencie wypisania ze szpitala.
Nie ma żadnych ograniczeń dla podróżowania czy fizycznego kontaktu pacjenta z osobami dorosłymi. W pierwszych trzech miesiącach od zabiegu chory powinien być ostrożny podczas kontaktu z małymi dziećmi oraz ciężarnymi. Nie ma jednak żadnych badań stwierdzających podwyższone ryzyko, jest to po prostu zalecenie amerykańskie które wszyscy stosują.
Poza wskazanymi wyjątkami zachowuj się „jak zawsze” wobec rodziny, bliskich.

Słyszałem, że rak prostaty wzrasta tak wolno, że niektórzy lekarze odradzają jakiekolwiek leczenie?
Uważa się, ze część pacjentów nie wymaga terapii, ponieważ ich rak rośnie wolno. Lekarze, kierując się własnym doświadczeniem, mogą przewidywać potencjalne ”zachowanie się” raka. Większość pacjentów decyduje się podjąć leczenie we wczesnym stadium rozwoju guza, ponieważ nie istnieje niezawodna metoda oceny jego agresywności.

Czy podczas zabiegu przeprowadzana jest transfuzja krwi?
Cięcie chirurgiczne nie jest wykonywane, a zatem krew nie jest potrzebna.

Po jakim okresie od zabiegu będę mógł powrócić do pracy i innych regularnie wykonywanych czynności?
Najczęściej pacjenci wracają do codziennych czynności po 2-3 dniach po brachyterapii.

Czy po zabiegu następuję utrata włosów, nudności lub wymioty?
Nie. Wszelkie skutki uboczne (o ile wystąpią) związane są z oddawaniem moczu.

Czy będę napromieniowany?
Mimo, że implanty są radioaktywne pacjent sam w sobie nie jest (promieniowanie wchłaniane jest w obrębie gruczołu krokowego).

Czy po nieudanym zabiegu brachyterapii, kiedy będę miał wznowę, mogę mieć wykonany zabieg chirurgiczny lub być leczonym inną metodą radioterapii?
Tak, można zastosować zarówno radioterapię z pól zewnętrznych jak i brachyterapię po raz drugi albo leczenie chirurgiczne. Na szczęście takich przypadków jest niewiele.

Prof. dr hab. n. med. Janusz Skowronek,

Kierownik Zakładu Brachyterapii Wielkopolskiego Centrum Onkologii