Rola aktywności fizycznej i diety w terapii gruczołu krokowego

Dzięki uczestnictwu w naszych spotkaniach osób bliskich sobie, możemy prowadzić dyskusję na temat przebiegu choroby, przebiegu leczenia czy stosowanej przez pacjentów terapii i profilaktyki. Wniosek jest taki, że warto rozmawiać i budować relacje, które pomagają walczyć z chorobą nie tylko pacjentom ale również ich najbliższym.

Mgr Magdalena Bujnowska, absolwentka kierunku Dietetyka Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Na naszym spotkaniu wygłosiła wykład na temat „Roli aktywności fizycznej i diety w terapii raka gruczołu krokowego”, przybliżając uczestnikom spotkania rodzinnego w dniu 16 grudnia 2015 r. przebieg, zastosowanie i skuteczność diety ketogennej.

Doświadczenie zawodowe zdobyła prowadząc własny gabinet, w którym zajmowała się poradnictwem żywieniowym. Obecnie pracuje jako Konsultant dietetyczny i prowadzi wykłady dotyczące za zasad zdrowego żywienia oraz profilaktyki zdrowia, w tym dietoterapii chorób nowotworowych. Cały czas pogłębia swoją wiedzę i umiejętności biorąc udział w konferencjach naukowych organizowanych na terenie naszego kraju.

Jak wynika z badań uczonych z Uniwersytetu Nauki i Technologii Huazhong, ryzyko zgonu u pacjentów, u których zdiagnozowano raka, spada wraz ze wzrostem aktywności fizycznej.

Mężczyźni codziennie podejmujący aktywność fizyczną mają większe szanse na uniknięcie rozwoju choroby. Styl życia okazuje się mieć nie tylko pozytywny efekt prewencyjny, ale przynosi również korzyści osobom, które już zachorowały.

Aktywność fizyczna:
• Poprawia nasze zdrowie i samopoczucie
• Zmniejsza ryzyko depresji
• Chroni przed nadwagą i otyłością
• Poprawia sprawność i kondycję fizyczną
• Przyspiesza proces odchudzania, pozwala na utrzymanie należnej masy ciała
• Zwiększa beztłuszczową masę ciała, wzmacnia kości i mięśnie
• Zmniejsza dolegliwości bólowe w obrębie kręgosłupa i stawów
• Obniża ciśnienie, poprawia profil lipidowy, tolerancję glukozy i zwiększa wrażliwość na insulinę

Skąd organizm czerpie energię?

Preferowanym źródłem energii dla organizmu są węglowodany (cukry).
Choć komórki mogą uzyskiwać energię do procesów życiowych z różnych źródeł (białka węglowodany, tłuszcze) jednak to glukoza jest głównym źródłem energii dla organizmu.

Proces pozyskiwania energii jest kilkuetapowy:
• w 1 etapie składniki pokarmowe rozkładane są do podstawowych jednostek – nie powstaje energia.
• w 2 etapie związki niskocząsteczkowe rozkładane są do acetylo-CoA – powstaje mała ilość energii.
• 3 etap. zachodzi w mitochondriach i tam powstaje zasadnicza ilość energii (ponad 90% ATP powstaje na tym etapie).

A gdy nie ma w diecie węglowodanów?

Niektóre tkanki organizmu np. mięsień sercowy czy kora nerek preferują pozyskiwanie energii z ciał ketonowych niż z glukozy. Mózg, w warunkach niedoboru cukru również przestawia swój metabolizm na tłuszczowy. Podwyższone stężenie ciał ketonowych we krwi nazywane jest stanem ketozy lub po prostu ketozą.
Gdy w diecie brakuje węglowodanów produkty przemian energetycznych zużywane są do syntezy glukozy w procesie glukoneogenezy. W takich warunkach uruchamiana jest alternatywna ścieżka metaboliczna dla tłuszczów, w której jedna cząsteczka acetylo-CoA kondensuje z drugą, taką samą cząsteczką acetylo-CoA. Produktem tych przemian są ciała ketonowe (aceton, acetooctan, D-3-hydroksymaślan), będące normalnym paliwem komórkowym wykorzystywanym w oddychaniu i ilościowo ważnym źródłem energii.

Dlaczego należy ograniczyć węglowodany w diecie osób z nowotworem?

Już w 1921 r. niemiecki biochemik Otto Warburg otrzymał nagrodę Nobla za odkrycie, że komórki nowotworowe mają potrzebę zużywania glukozy w znacznie większym stopniu niż komórki zdrowe. Warburg zauważył, że wszystkie zdrowe, normalne komórki do pozyskania energii bezwzględnie wymagają tlenu, natomiast komórki nowotworowe mogą bez niego żyć.

Dlaczego to odkrycie, że nowotwór żywi się glukozą miało tak wielkie znaczenie?

W 1920 roku Otto Warburg opublikował przełomową obserwację, że szybko namnażające się komórki nowotworowe zużywają glukozę z zaskakującą szybkością w porównaniu do normalnych komórek oraz, że nie są w stanie całkowicie spalić glukozy i pozyskać z niej energię w procesach z udziałem tlenu. Zjawisko to zostało nazwane mianem efektu Warburga.

Jego podwaliną jest fakt, że zdrowe komórki ludzkiego organizmu są w stanie dostosować swój metabolizm do panujących warunków i pozyskiwać energię zarówno z węglowodanów jak i z tłuszczy, natomiast komórki nowotworowe mają upośledzone funkcje mitochondriów (w których zachodzą tlenowe procesy energetyczne) i dlatego preferencyjnie pozyskują energię tylko z glukozy, której przemiany nie prowadzą do uruchomienia metabolizmu tlenowego w mitochondriach.

Praktyczne zastosowanie odkrycia Warburga

PET (pozytonowa tomografia emisyjna) – badanie diagnostyczne umożliwiające wykrycie nowotworu. Komórki nowotworowe kumulują znakowaną deoksyglukozę, dlatego bardzo łatwo je wykryć przy użyciu tej metody!
Zjawisko to stosowane jest w wykrywaniu nowotworów metodą PET (pozytonowa tomografia emisyjna). W metodzie tej badanemu podaje się deoksyglukozę znakowaną izotopem 18F. W organizmie dochodzi do rozpadu izotopu, a powstałe wskutek tego pozytony zderzając się z elektronami wytwarzają fotony co rejestrowane jest jako promieniowanie elektromagnetyczne. Następnie przy użyciu specjalistycznego detektora wykrywa się, w których miejscach organizmu dochodzi do największej emisji promieniowania, a co za tym idzie – gdzie skumulowała się glukoza. Ponieważ komórki nowotworowe wykazują zwiększone zapotrzebowanie na glukozę (nie mają innych źródeł, z których mogą pozyskiwać energię), na zdjęciu z PET guzy są bardzo dobrze widoczne.

Dieta ketogenna Oleoketo jest dietą niskowęglowodanową, której głównym założeniem jest znaczne ograniczenie spożycia węglowodanów przy jednoczesnym zwiększeniu podaży tłuszczu. Ma to na celu wprowadzenie organizmu w stan ketozy – zwiększonego stężenia ciał ketonowych we krwi. W czasie stosowania diety zdrowe komórki organizmu łatwo przestawiają swój metabolizm i zaczynają pozyskiwać energię z ciał ketonowych zamiast z glukozy, natomiast komórki nowotworowe nie posiadają już takich zdolności. Wskutek zaburzeń funkcji mitochondriów są ściśle uzależnione od dostępności glukozy, która stanowi ich źródło energii w warunkach obniżonej zawartości tlenu (warunki takie panują we wnętrzu guzów nowotworowych). W związku z tym, że komórki nowotworowe nie potrafią wykorzystywać ciał ketonowych jako źródła energii w stanie ketozy (czyli stosowania diety ketogennej) ich wzrost zostaje spowolniony i zaczynają obumierać. Skuteczność diety ketogennej wykazano w przypadku nowotworów prostaty, ale również mózgu, żołądka, okrężnicy, płuc i piersi. W wyniku stosowania diety następuje: zahamowanie wzrostu guzów, redukcja ilości naczyń krwionośnych doprowadzających składniki odżywcze do wnętrza guza, nasilenie procesu zaprogramowanej śmierci komórki oraz wydłużenie czasu przeżycia pacjentów.

Cechą charakterystyczną diety ketogennej jest ściśle określony stosunek tłuszczu do sumy białek i węglowodanów, który wynosi:
• 2:1 w wariancie niskowęglowodanowym,
• 3:1 w wariancie bardzo niskowęglowodanowym,
• 4:1 w wariancie rygorystycznie niskowęglowodanowym.

Ograniczenie podaży węglowodanów uzupełnia się przez zwiększenie podaży tłuszczu, natomiast ilość białek dostarczanych w tej diecie jest wystarczająca do zapewnienia prawidłowego wzrostu, rozwoju i funkcjonowania organizmu.

Jakie badania warto wykonać przed przystąpieniem do diety ketogennej?

• morfologia krwi,
• badanie biochemiczne krwi (poziom glukozy, transaminaz – ALP, AST, ALT, kreatyniny, kwasu moczowego),
• jonogram (z wapniem),
• badanie gospodarki tłuszczowej (co najmniej cholesterol oraz jego frakcje), gazometria krwi.

Przed przystąpieniem do diety otrzymane wyniki badań należy skonsultować z lekarzem!

Kto nie powinien stosować diety ketogennej?

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do stosowania diety ketogennej są wrodzone zaburzenia metaboliczne:
• deficyt karnityny, deficyt I i II transferazy karnitynopalmitynowej (CTP),
• deficyt translokazy karnityny,
• zaburzenia β-oksydacji kwasów tłuszczowych,
• deficyt karboksylazy pirogronianowej.

Do innych przeciwskazań do stosowania diet ketogennych należą:
poważne schorzenia wątroby, kamica dróg żółciowych, kamica nerek, hipoglikemia o niewyjaśnionej przyczynie, kwasice organiczne, porfiria, rodzinna hiperlipidemia.

Więcej informacji na stronie internetowej: http://oleoketo.pl/