Ból jąder

Przyczyny

Jądra są męskimi narządami rozrodczymi odpowiedzialnymi za produkcję plemników i testosteronu. W warunkach prawidłowych jądra położone są w worku mosznowym – mosznie. Aby lepiej zrozumieć przyczyny bólu jądra należy zrozumieć anatomię jądra i powrózka nasiennego oraz rozwój jądra w życiu płodowym. U płodu jądra zlokalizowane są w jamie brzusznej i  czasie rozwoju przemieszczają się w dół brzucha do kanałów pachwinowych. Po przemieszczeniu się przez kanał pachwinowy jądra pozostają w mosznie co zapewnia im niższą temperaturę konieczną do ich prawidłowej funkcji. W bezpośrednim sąsiedztwie jądra – na jego górnym biegunie zlokalizowane jest najądrze, którego patologia może powodować odczuwanie bólu całego jądra.

Wszystkie struktury zaopatrujące jądro (między innymi naczynia, nerwy, drogi chłonne) nazywane są powrózkiem nasiennym. W skład powrózka nasiennego zalicza się nasieniowód, naczynia zaopatrujące nasieniowód, tętnicę jądrową, splot wiciowaty, dźwigacz jądra, naczynia zaopatrujące mięsień dźwigacz jądra, gałąź płciową nerwu płciowo-udowego.

Najczęściej spotykane przyczyny bólu jądra:

  Uraz moszny – najczęściej jest to tępy uraz moszny, który powoduje silny, ale przemijający ból jądra. W przypadku utrzymywania się bólu, masywnego obrzęku i powiększającego się krwiaka konieczna jest diagnostyka w celu określenia czy nie doszło do uszkodzenia jądra. Większość tępych urazów moszny leczona jest zachowawczo. Uszkodzenia jądra potwierdzone badaniem USG wymagają leczenia chirurgicznego z usunięciem jądra włącznie.

  Skręt jądra – patologiczny stan polegający na skręcie powrózka nasiennego powodującego niedokrwienie jądra. Skręt może być niepełny lub całkowity, w czasie którego dochodzi do krytycznego niedokrwienia jądra. W przypadku pełnego skrętu jądra czas od momentu rozpoznania do operacji nie powinien być dłuższy niż 6 godzin. Powyżej 6 godzin od momentu początku bólu do operacji szanse na uratowanie jądra są niewielkie. Więcej informacji można znaleźć w artykule: Skręt jądra – diagnostyka i leczenie.

  Ucisk na jądro lub powrózek nasienny – długotrwały ucisk na jądro lub okolicę pachwinową może powodować ból jądra, który ustępuje po wyeliminowaniu ucisku. Obcisła odzież, nieodpowiednia pozycja podczas jazdy na rowerze predysponują do tego typu dolegliwości.

   Zapalenie najądrza – łac. Epididymitis. Stan zapalny najądrza może objawiać się bólem całego jądra. U młodych, aktywnych seksualnie mężczyzn najczęstszą przyczyną zapalenia najądrza jest Chlamydia. U starszych mężczyzn zapalenie najądrza najczęściej wywoływane jest przez bakterię Escherichia coli i w większości przypadków towarzyszy łagodnemu przerostowi gruczołu krokowego.

  Długotrwały lub wielokrotny stosunek seksualny oraz długotrwałe pobudzenie seksualne mogą być przyczyną bólu jądra. Nadmierne przekrwienie jąder w czasie przedłużonego stosunku lub pobudzenia seksualnego powoduje podrażnienie receptorów nerwowych objawiające się tępym bólem jądra lub jąder.

  Zapalenie jądra – łac. Orchitis. Stan zapalny jądra powoduje jego obrzęk i nadmierne przekrwienie charakterystyczne dla stanu zapalnego. najczęściej przyczyną zapalenia u mężczyzn jest etiologia bakteryjna. U dzieci i młodych chłopców zapalenie jądra może mieć etiologię wirusową – powikłanie zapalenia przyusznicy (ślinianki przyusznej) czyli świnki. Więcej informacji można znaleźć w dziele: Zapalenie jądra – diagnostyka i leczenie.

  Przepuklina pachwinowa może powodować ból jądra, który spowodowany jest uciskiem worka przepuklinowego na struktury powrózka nasiennego zaopatrującego jądro. Przepuklina pachwinowa jest schorzeniem polegającym na przemieszczaniu się struktur jamy brzusznej – najczęściej jelita przez kanał pachwinowy. W warunkach prawidłowych w kanale pachwinowym u mężczyzny przebiega powrózek nasienny.

  Skręt przyczepka jądra jest częstym powodem bólu jądra u młodych chłopców. Najczęściej skręt przyczepka jądra rozpoznaje się w wieku 7 – 12 lat. Przyczepki jądra i najądrza są pozostałościami po rozwoju embrionalnym jądra i najądrza, których niedokrwienie w wyniku skrętu stanowi częstą przyczynę bólu jądra u dzieci.

  Żylaki powrózka nasiennego – patologicznie poszerzone żyły splotu wiciowatego mogą powodować dolegliwości bólowe ze strony jądra i najądrza. Długotrwała pozycja stojąca lub aktywność fizyczna sprzyjają nasileniu dolegliwości. Więcej informacji można znaleźć w dziele: Żylaki powrózka nasiennego – diagnostyka i leczenie.

  Rak jądra jest rzadką przyczyną bólu jądra. Najczęściej nowotwory jądra nie powodują dolegliwości bólowych. Czasami – w sytuacji gdy guzowi towarzyszy martwica mogą pojawić się dolegliwości bólowe.

  Kamica moczowodowa – złogi zlokalizowane w środkowym i dolnym odcinku moczowodu mogą powodować ból promieniujący do jądra.